Sinds de lancering van de 15mm F1.4 DG DN Diagonal Fisheye | Art, eerder dit jaar, telt SIGMA’s Art-serie vier extreem lichtsterke (F1.4) prime groothoekobjectieven met functies die door SIGMA speciaal zijn ontworpen voor astrofotografie. Dit zijn, naast de genoemde Fisheye, de 14mm F1.4 DG DN | Art, 20mm F1.4 DG DN | Art en de 24mm F1.4 DG DN | Art. Astrofotograaf Andre van der Meulen ging tijdens het afgelopen Melkwegseizoen aan de slag met de Fisheye. In deze blog vertelt hij over zijn passie voor astrofotografie, de juiste tijd om de Melkweg vast te leggen én natuurlijk over zijn bevindingen met de SIGMA 15mm F1.4 DG DN Diagonal Fisheye | Art.

Wanneer we denken aan astrofotografie denken we al snel aan de duizelingwekkende Melkweg, het sterrenstelsel van de aarde waarin alle sterren die we in de nachthemel zien, te vinden zijn. Maar ook het vastleggen van de volle maan of het adembenemende Noorderlicht valt onder astrofotografie. In deze blog beperken we ons tot de Melkweg, ook wel het Melkwegstelsel of het galactische stelsel genoemd. Wanneer je op een donkere nacht naar het centrum van dit stelsel kijkt, zie je een lichte, melkachtige wolk vol sterren en stof. Wil je hiervan de beste foto’s maken, dan is het zaak dat je op het juiste moment op de juiste locatie bent. Maar voordat we daar dieper op ingaan, willen we eerst van Andre weten wat hem zo aanspreekt aan het vastleggen van de Melkweg én waar deze passie is ontstaan? 

Bij alleen al het woord Melkweg begint Andre te stralen: “De Melkweg heeft iets magisch, steeds weer. Zodra je daar je camera op richt, zie je zoveel meer dan met het blote oog en voel je je als mens heel nietig. Daarnaast is het sowieso geweldig om midden in de nacht op pad te zijn. Uilen die om je heen vliegen, het schrille gekef van een vos in de verte… Het is die combinatie die het fotograferen van de Melkweg zo gaaf maakt. Dichterbij de natuur kom je niet.”

Die passie begon een jaar of tien geleden. “Door privé omstandigheden was het niet mogelijk om overdag te fotograferen. Aangezien ik mij al vaak had vergaapt aan gave beelden van de Melkweg, bedacht ik mij om dan maar ’s nachts op pad te gaan.” Het betekende het begin van een verslaving waar geen therapie tegen bestand is. Zodra het Melkwegseizoen aanbreekt, staat Andre aan. In die periodes laat hij geen kansrijke positie aan zich voorbijgaan en buiten het Melkwegseizoen kijkt hij reikhalzend uit naar het moment waarop hij er eindelijk weer op uit kan.  

Het Melkwegseizoen begint aan het einde van de winter of het begin van het voorjaar wanneer de core, het meest heldere én spectaculaire deel van de Melkweg, boven de horizon uitkomt. Hoe dichter je in de buurt van de evenaar komt, hoe hoger de core van de Melkweg komt te staan. Om die reden is de Melkweg in het zuiden beter te zien én dus beter te fotograferen.

Weliswaar komt de core in Nederland in de eerste week van februari boven de horizon uit, pas een maand later, in maart, wordt het fotografisch interessant om er mee aan de slag te gaan aangezien de Melkweg dan pas hoog genoeg aan de hemel staat. Vanaf dat moment heb je tot om en nabij 20 mei de kans om de Melkweg in zijn volle glorie te fotograferen. Daarna zijn de Nederlandse nachten te licht om “hem” echt te vangen. Dat heeft alles te maken met de stand van de zon met als gevolg dat het minder donker wordt. We noemen dit de astronomische schemering. Andre: “Wil je in die periode de Melkweg nog vangen, dan moet je echt richting Spanje of zuidelijker.”

Óf geduldig wachten tot eind juli wanneer de astronomische schemering voorbij is. Tegen die tijd staat de Melkweg bijna verticaal omhoog in het zuiden. In de daarop volgende maanden - augustus en september - verschuift de Melkweg naar het zuidwesten en zakt ook de core weer langzaam weg onder de horizon. Andre: “Tegen het einde van oktober is de core officieel niet meer zichtbaar vanuit Nederland.” Dat betekent niet dat je daarna geen sterrenhemel meer kan fotograferen. Maar met het verdwijnen van de core, is het echt spectaculaire er dan vanaf.    

Cruciaal voor de perfecte Melkwegfoto is een onbewolkte lucht. Andre: “Bij het vastleggen van het Noorderlicht kunnen wat mooie, open wolken aan de hemel voor extra dimensie zorgen. Dat geldt niet bij het fotograferen van de Melkweg. Die wil je in zijn volle glorie vangen. Dat vraagt om een strakke, onbewolkte én maanloze lucht. Dat is echt iets om op te letten, wanneer je plannen maakt voor Melkwegfotografie.”

Een ander cruciaal aspect, is de locatie. Hiervoor maakt Andre onder andere dankbaar gebruik van de app PhotoPills. Via deze betaalde app kun je onder andere uitzoeken wanneer de Melkweg aan de hemel staat én vanaf welke positie op de door jou gekozen locatie deze het beste te zien is. Ook Google Maps is een door Andre veel gebruikte tool. Al was het maar om de omgeving van een bepaalde locatie kritisch te bekijken. Al is Google maps natuurlijk niet altijd up-to-date. Andre: “Zo wilde ik recent een nachtelijk beeld maken in een pittoresk dorpje onder de rook van Groningen. Dat dorpje ligt op een terp en bestaat uit vijf boerderijen met in het midden een kerkje. Ik had daar al eens beelden van gezien met mooie sterretjes erboven. Maar wat denk je, kom ik daar aan, blijkt die kerk in de steigers te staan en de nachtelijke horizon was inmiddels vervuild door rode, knipperende  lampjes afkomstig van een gigantisch windmolenpark verderop.” Moraal van dit verhaal: doe altijd heel goed onderzoek naar de locatie die je op het oog hebt. Check, check, dubbelcheck. Zo voorkom je nachtelijke teleurstellingen.

Tijdens het afgelopen Melkwegseizoen maakte Andre gebruik van de SIGMA fp L, ’s wereld kleinste  en lichtste fullframe systeemcamera met 61 megapixels in combinatie met de SIGMA 15mm F1.4 DG DN Diagonal Fisheye | Art. Die fisheye bood Andre heel nieuwe perspectieven en mogelijkheden. Vooral ook dankzij het diagonale karakter. Andre: “Dat maakt het een gigantisch prachtige, wijde lens waarmee je gewoon 180 graden kan fotograferen.”

“Zolang je zorgt dat je de horizon in het midden houdt, blijft die horizon ook redelijk recht en heb je niet van die heel extreme vertekeningen”, vervolgt Andre. “Maar wel genoeg voor een extra creatieve touch.”

Dit vraagt om wat uitleg. Er zijn twee soorten fisheyeobjectieven: circulaire en diagonale. Bij circulaire lenzen worden niet alleen de onderwerpen vertekend, maar ook het beeld zelf. Bij de meest extreme soort krijg je een cirkelvormig beeld, terwijl de rest van het beeldoppervlak zwart blijft. Een diagonale fisheye bestrijkt het hele beeldoppervlak, waardoor het typische fisheye-effect minder is. Dat maakt de foto’s over het algemeen bruikbaarder omdat er meer pixels effectief worden benut.

Ook kun je foto’s met een dergelijke lens nog redelijk ‘de-fishen’, zoals dat heet. Met andere woorden; de vertekening (gedeeltelijk) softwarematig corrigeren. Je verliest daarbij wel een deel van de pixels aan de randen van de foto, maar het resultaat is uitstekend bruikbaar als alternatief voor een ‘gewone’ ultragroothoekopname. Andre: “Ik heb er zelfs panorama’s mee geschoten. Echt geweldig. Mensen denken bij een fisheye lens nog weleens aan een gimmick. Dat geldt absoluut niet voor de  SIGMA 15mm F1.4 DG DN Diagonal Fisheye | Art. Het is een stevige jongen, maar dan heb je ook echt wat. De beeldkwaliteit is uit de kunst en F1.4 is natuurlijk een droom voor iedere sterrenfotograaf. Wat mij betreft is dit de ultieme Fisheye voor melkwegfotografie.” 

Wil je meer werk van Andre zien? Volg hem dan op Instagram.